จดหมายรวมถึงประธานาธิบดีไบเดน: 

PDF format
เวอร์ชั่นภาษาไทย เวอร์ชั่นภาษาอังกฤษ

12 พฤษภาคม 2565 
ประธานาธิบดี โจเซฟ อาร์ ไบเดน จูเนียร์ 
ทาเนียบขาว 
วอชิงตัน ดีซี 

เรื่อง: ร่างกฎหมายองค์กรไม่แสวงหากาไรที่ละเมิดสิทธิในประเทศไทย 

เรียน ประธานาธิบดีไบเดน 

พวกเราที่มีรายชื่อด้านท้ายเป็นองค์กรไม่แสวงหากาไร และต้องการเขียนจดหมาย เพื่อแสดงข้อกังวลอย่างร้ายแรงเกี่ยวกับร่างพระราชบัญญัติการดาเนินกิจกรรมขององค์กรไม่แสวงหากาไร พ.ศ....ของประเทศไทย ซึ่งคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบในหลักการเมื่อวันที่ 4 มกราคม 2565 การประกาศใช้ร่างกฎหมายนี้ จะทาให้เกิดการละเมิดอย่างเป็นระบบต่อสิทธิที่จะมีเสรีภาพในการสมาคม และเสรีภาพด้านการแสดงออกของกลุ่มไม่แสวงหากาไร เราจึงกระตุ้นให้ท่านเรียกร้องให้รัฐบาลไทย ถอนร่างกฎหมายนี้ ในระหว่างที่ท่านจะได้ประชุมกับนายกรัฐมนตรีประยุทธ์ จันทร์โอชา และตัวแทน ในระหว่างการประชุมสุดยอดอาเซียน - สหรัฐฯ สมัยพิเศษ ซึ่งจะมีขึ้นที่ทาเนียบขาวในวันที่ 12-13 พฤษภาคม 2565

ร่างกฎหมายนี้ให้อานาจเจ้าพนักงานสามารถสั่งการเพียงฝ่ายเดียว ให้มีการยุติการดาเนินกิจกรรมทั้งแบบชั่วคราวหรือถาวรขององค์กรไม่แสวงหากาไร ซึ่งดาเนินงานในประเทศไทย กรณีที่เป็นการดาเนินกิจกรรมหรือการแสดงออกต่อสาธารณะ ซึ่งรัฐบาลไทยเห็นว่า จะส่งผลกระทบร้ายแรงต่อ “ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ”; “กระทบต่อความเป็นอยู่โดยปกติสุขของบุคคลอื่น”; กระทบต่อ “ประโยชน์สาธารณะรวมทั้งความปลอดภัยสาธารณะ”; กระทบต่อ “ความสงบเรียบร้อย” หรือ “ศีลธรรมอันดีของประชาชน” หรือ “ก่อให้เกิดความแตกแยกในสังคม” ในประเทศไทย องค์กรไม่แสวงหากาไรยังถูกห้ามไม่ให้กระทาการ “ละเมิดสิทธิและเสรีภาพของบุคคลอื่น” หรือกระทบต่อ “ความมั่นคงของรัฐ รวมถึงความมั่นคงของรัฐด้านเศรษฐกิจ” โดยไม่มีการกาหนดนิยามของถ้อยคาเหล่านี้อย่างชัดเจน ส่งผลให้เจ้าพนักงานสามารถใช้ดุลพินิจเต็มที่ในการตีความ รวมทั้งเจ้าหน้าที่ทหารและเจ้าหน้าที่ความมั่นคงแห่งชาติ
ซึ่งเป็นผู้สนับสนุนในเบื้องต้นต่อร่างกฎหมายท่ลี งโทษอย่างรุนแรงและละเมิดสิทธิ
ทา ให้สามารถใช้อา นาจตามอา เภอใจกับหน่วยงานเหล่าน้ไี ด้

หากมีการประกาศให้ร่างพระราชบัญญัติฯ เป็นกฎหมาย
เราคาดว่าหลายหน่วยงานที่ลงนามและสนับสนุนจดหมายท่สี ่งถึงท่านจะถูกมาตรการลงโทษ
ทั้งโดยการสอบสวนท่ลี ่วงลา้ ความเป็นส่วนตัว ถูกจัดว่าเป็นภัยคุกคามต่อสาธารณะ
และหน่วยงานของรัฐบาลอาจสั่งการให้พวกเขายุติการดา เนินกิจกรรม

ดังที่ท่านอาจทราบว่า
นอกจากการทา งานท่นี ่าชื่นชมขององค์กรภาคประชาสังคมของไทยในแง่การสนับสนุนสิทธิมนุษยชน
สวัสดิการด้านสังคม การดา เนินกิจกรรมภาคพลเมือง และงานด้านมนุษยธรรมในประเทศไทยแล้ว
ภาคประชาสังคมของไทยยังมีบทบาทระดับภูมิภาคอีกด้วย
โดยมีองค์กรมนุษยธรรมและสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศท่สี า คัญที่ดา เนินกิจกรรมในประเทศไทย
เพื่อช่วยเหลือผู้ลี้ภัยและผู้พลัดถ่นิ ที่หลบหนีจากวิกฤตในเมียนมา (พม่า)
และให้ความช่วยเหลือในฝั่งเมียนมาด้วย การดา เนินงานเหล่าน้จี ะต้องเผชิญกับความเสี่ยง
หากมีการประกาศรับรองร่างกฎหมายนี้ เนื่องจากมีข้อบทท่ขี ัดขวางไม่ให้ภาคประชาสังคมสามารถดา เนินงาน
ซึ่งอาจเสี่ยงต่อการทา ลายความสัมพันธ์อันดีระหว่างประเทศไทยกับประเทศเพื่อนบ้านได้

ในทา นองเดียวกัน ประเทศไทยได้ให้ท่พี ักพิงเป็นเวลานานกับนักกิจกรรมทางการเมือง
และนักกิจกรรมด้านสิทธิ ท่หี ลบหนีจากรัฐบาลเผด็จการในเวียดนาม กัมพูชา และลาว
และองค์กรไม่แสวงหากา ไรซึ่งทา งานสนับสนุนผู้ลี้ภัยเหล่านี้ ยังอาจเสี่ยงอย่างมากที่จะถูกสั่งปิด
หากมีการประกาศให้ร่างพระราชบัญญัติฯ น้เี ป็นกฎหมาย

คุ้มครองภาคประชาสังคมไทย

เพื่อปฏิบัติตามข้อกา หนดในรัฐธรรมนูญไทย รัฐบาลไทยโดยกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
จึงได้จัดกระบวนการรับฟังความเห็นระหว่างปลายเดือนมกราคม 2565 ถึงสิ้นเดือนเมษายน 2565
เพื่อให้สอดคล้องกับกระบวนการปรึกษาหารือในเบื้องต้นนี้ องค์กรไม่แสวงหากา ไร 1,867 แห่งทั่วประเทศไทย
จึงได้เผยแพร่แถลงการณ์ร่วม และต่อมาได้จัด การชุมนุมประท้วง
เพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลไทยถอนร่างพระราชบัญญัติฯ นี้
กลุ่มของเราประสงค์ท่จี ะแจ้งให้ท่านทราบว่า พวกเราเป็นกลุ่มประชาสังคมซึ่งทา งานในหลากหลายประเด็น
ในการทา งานเป็นองค์กร เราได้ทา งานในหลายภาคส่วน และมุ่งส่งเสริมกระบวนการประชาธิปไตย
คุ้มครองสิ่งแวดล้อม ลดความยากจน ช่วยเหลือครอบครัว สนับสนุนเด็ก คนพิการ และผู้สูงวัย
การยุติการค้ามนุษย์ การสอบสวนห่วงโซ่อุปทานภาคธุรกิจ การคุ้มครองสิ่งแวดล้อม
การสนับสนุนกิจกรรมภาคพลเมือง การเปิดโปงการทุจริตและการใช้อา นาจอย่างมิชอบของรัฐบาล
การคุ้มครองผู้เปิดโปงเบาะแสการทุจริต
และการช่วยเหลือบุคคลให้เข้าถึงการดูแลด้านสุขภาพและการศึกษาอย่างเหมาะสม
ภาคประชาสังคมของไทยและผู้สนับสนุนจากนานาชาติ
ประสงค์ท่จี ะทา ให้ประชาธิปไตยของไทยดีข้นึ และมีส่วนร่วมมากข้นึ
และหน่วยงานเหล่าน้ไี ม่ควรจะต้องเผชิญกับข้อจา กัดท่มี ีบทลงโทษรุนแรง ตามร่างกฎหมายท่รี ัฐบาลไทยเสนอ

ความเสี่ยงเนื่องจากร่างพระราชบัญญัติฯ นี้

ร่างกฎหมายนี้คุกคามการทา งานท่สี า คัญของภาคประชาสังคม
และรัฐบาลไทยไม่ได้แสดงหลักการและเหตุผลสนับสนุนกฎหมายนี้
เว้นแต่บอกว่าประเทศอื่นในภูมิภาคน้กี ็มีกฎหมายลักษณะเดียวกัน ผู้จัดทา ร่างระบุอย่างชัดเจนว่า
ได้รับอิทธิพลจากประเทศอินเดีย
ซึ่งรัฐบาลท่นี ั่นใช้กฎหมายสั่งปิดหน่วยงานภาคเอกชนระหว่างประเทศหลายแห่ง
ข้ออ้างของรัฐบาลไทยท่วี ่ามีเป้าหมายสนับสนุนให้เกิด “ความโปร่งใส” ในภาคองค์กรไม่แสวงหากา ไร
ไม่มีหลักฐานรองรับแต่อย่างใด
เน่อื งจากประเทศไทยมีกฎหมายและระเบียบท่เี หมาะสมอยู่แล้วในการกา กับดูแลองค์กรไม่แสวงหากา ไร
กล่าวโดยสรุป ร่างกฎหมายน้เี ป็นเพียงการขยายอา นาจอย่างกว้างขวางของรัฐบาล
เพื่อท่จี ะควบคุมเหนือการทา งานทุกด้านและการรวมตัวทุกประเภทของภาคประชาสังคมในประเทศไทย
กฎหมายนี้มีการใช้ถ้อยคา ที่ระบุอย่างเฉพาะเจาะจงว่า “องค์กรไม่แสวงหากา ไร” หมายความว่า
คณะบุคคลภาคเอกชน ซึ่งรวมกลุ่มกันจัดตั้งในรูปแบบใด ๆ ท่มี ีบุคคลร่วมดา เนินงานเพื่อจัดทา กิจกรรมต่าง ๆ
ในสังคม โดยไม่มุ่งแสวงหากา ไรมาแบ่งปันกัน
แต่ไม่รวมถึงการรวมกลุ่มของคณะบุคคลเพื่อดา เนินกิจกรรมเป็นการเฉพาะคราว
หรือดา เนินกิจกรรมเฉพาะเพื่อประโยชน์ของคณะบุคคลนั้น หรือพรรคการเมือง” นอกจากนั้น
กฎหมายนี้ยังระบุว่า “องค์กรไม่แสวงหากา ไรแห่งใดมีการจัดตั้งขึ้นตามกฎหมายโดยเฉพาะ
นอกจากต้องปฏิบัติตามกฎหมายโดยเฉพาะนั้นแล้ว ให้อยู่ในบังคับตามบทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัตินี้ด้วย”
จากการนิยามท่กี ว้างขวางขององค์กร “ไม่แสวงหากา ไร”
ทา ให้กฎหมายน้มี ีเน้อื หาครอบคลุมองค์กรแทบทุกอย่าง ตั้งแต่หอการค้าของต่างประเทศ
ไปจนถึงกลุ่มเกษตรกร องค์กรซึ่งช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบ รวมทั้งผู้มีเช้อื เอชไอวี/เอดส์
องค์กรแรงงานข้ามชาติ องค์กรผู้มีความหลากหลายทางเพศ
ชาวบ้านท่ที ุกข์ทนเพราะการประท้วงการเวนคืนท่ดี ิน กลุ่มอนุรักษ์ป่ าไม้และสิ่งแวดล้อม
สมาคมกีฬาชุมชนและมูลนิธิในท้องถิ่น องค์กรสิทธิมนุษยชน และกลุ่มพัฒนาชุมชน
ทั้งนี้โดยไม่มีข้อจา กัดอย่างชัดเจนในแง่ขององค์กรท่จี ะได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากกฎหมายนี้
กล่าวโดยสรุป รัฐบาลไทยดูเหมือนจะคาดหวังให้ประชาคมระหว่างประเทศเอาหูไปนาเอาตาไปไร่
ขณะที่รัฐบาลไทยมุ่งจา กัดอย่างรุนแรงต่อเสรีภาพขั้นพื้นฐานทั่วประเทศไทย ในประเทศท่มี ีประชากรเกือบ 70
ล้านคน และมีรัฐบาลที่อยู่ใต้อิทธิพลของผู้นา กองทัพ เป็นท่ชี ัดเจนว่าข้อบทตามร่างพระราชบัญญัติฯ นี้
จะถูกนา มาใช้โดยพลการ เพื่อมุ่งจา กัดอย่างรุนแรงต่อสิทธิท่จี ะมีเสรีภาพในการแสดงออก การชุมนุมอย่างสงบ
และการสมาคม รวมทั้งสิทธิมนุษยชนอื่น ๆ

รายละเอียดของร่างพระราชบัญญัติฯ

ดังที่กล่าวถึงข้างต้น ร่างกฎหมายนี้มีเน้อื หาท่คี ลุมเครืออย่างยิ่ง
การใช้ถ้อยคาที่ต้องตีความย่อมเป็นเหตุให้การดาเนินงานแทบทุกประการ
อาจถูกพิจารณาว่าเป็นการละเมิดข้อบทในกฎหมายนี้
โดยมีข้อบทกา กับให้องค์กรไม่แสวงหากา ไรด้านล่าง จะต้องไม่ดา เนินการท่กี ระทบต่อ “ศีลธรรมอันดี”
ของประชาชน หรือ “กระทบต่อความเป็นอยู่โดยปกติสุข” ไม่เช่นนั้นก็จะถูกปรับวันละ 10,000 บาท

มาตรา 20 องค์กรไม่แสวงหากา ไรต้องไม่ดา เนินงานในลักษณะดังต่อไปนี้ (1) กระทบต่อความมั่นคงของรัฐ รวมถึงความมั่นคงของรัฐด้านเศรษฐกิจหรือด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ(2) กระทบต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนหรือก่อให้เกิดความแตกแยกในสังคม(3) กระทบต่อประโยชน์สาธารณะรวมทั้งความปลอดภัยสาธารณะ(4) เป็นการกระทา ความผิดต่อกฎหมาย(5) เป็นการกระทา ท่เี ป็นการละเมิดสิทธิและเสรีภาพของบุคคลอ่นืหรอื กระทบต่อความเป็นอยู่โดยปกติสุขของบุคคลอื่น

มาตรา 26 องค์กรไม่แสวงหากา ไรแห่งใดไม่ยุติการดา เนินงานตามคา สั่งของนายทะเบียนตามมาตรา20 วรรคสอง หรือมาตรา 21 กรณีท่มี ีการบังคับใช้ตามมาตรา 20 วรรคสองต้องระวางโทษปรับไม่เกินห้าแสนบาทและปรับอีกวันละหนึ่งหมื่นบาทตลอดเวลาท่ยี ังฝ่าฝืนหรือจนกว่าจะได้ปฏิบัติให้ถูกต้อง

ร่างกฎหมายนี้ยังขัดขวางไม่ให้หน่วยงานซึ่งช่วยเหลือชุมชนทั่วประเทศไทย
สามารถเข้าถึงแหล่งทุนที่จาเป็นสาหรับการทางานที่สาคัญนี้ได้
ข้อจา กัดและข้อกา หนดให้รายงานข้อมูลเกี่ยวกับความสนับสนุนด้านแหล่งทุนจากนอกประเทศไทย
มีเน้อื หาขัดกับกฎหมายระหว่างประเทศ
ทั้งยังเป็นอุปสรรคต่อแหล่งทุนท่สี า คัญอย่างยิ่งสา หรับหน่วยงานท่ชี ่วยเหลือประชาชนในประเทศไทยทุกวัน

มาตรา 21องค์กรไม่แสวงหากา ไรแห่งใดท่ไี ด้รับเงินอุดหนุนหรือเงินบริจาคจากแหล่งเงินทุนต่างประเทศให้ดา เนินการ ดังต่อไปนี้(1) แจ้งชื่อแหล่งเงินทุนต่างประเทศ บัญชีธนาคารท่จี ะรับเงิน จา นวนเงินท่จี ะได้รับและวัตถุประสงค์ของการนาเงินไปใช้จ่าย ต่อนายทะเบียน(2) ต้องรับเงินผ่านบัญชีของธนาคารตามที่องค์กรไม่แสวงหากา ไรแจ้งไว้ต่อนายทะเบียน(4)ต้องใช้เงินท่ไี ด้รับจากแหล่งเงินทุนต่างประเทศเฉพาะตามวัตถุประสงค์ท่ไี ด้แจ้งต่อนายทะเบียนตาม(1)(5)ต้องไม่ใช้เงินท่ไี ด้รับจากแหล่งเงินทุนต่างประเทศเพื่อดา เนินกิจกรรมในลักษณะการแสวงหาอา นาจรัฐหรือเอื้อประโยชน์ต่อพรรคการเมือง

ร่างกฎหมายนี้ยังสร้างความถดถอยมากขึ้นต่อประเทศไทย
ในแง่การสูญเสียความเป็นส่วนตัวและสิทธิที่จะมีเสรีภาพในการสมาคม

มาตรา 19 เพื่อประโยชน์แห่งความโปร่งใสและให้ประชาชนได้รับรู้กิจกรรมขององค์กรไม่แสวงหากา ไรให้องค์กรไม่แสวงหากา ไรมีหน้าท่เี ปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับชื่อขององค์กร วัตถุประสงค์ในการจัดตั้งวิธีดา เนินงาน แหล่งที่มาของเงินทุนรายชื่อผู้รับผิดชอบดา เนินงานโดยให้หน่วยงานของรัฐและบุคคลทั่วไปเข้าถึงข้อมูลนั้นโดยง่าย

องค์กรภาคประชาสังคม บุคคลที่ทา งานกับหน่วยงานเหล่านี้ และชุมชนท่ไี ด้รับประโยชน์จากกลุ่มเหล่านี้
มีสิทธิในการรวมตัว แสดงความเห็น และดา เนินการเพื่อชุมชนของตน
สิทธิทางพลเมืองและการเมืองที่สา คัญเหล่าน้ไี ด้รับการคุ้มครองตามกฎหมายระหว่างประเทศ
โดยเฉพาะกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง ซึ่งประเทศไทยให้สัตยาบันรับรอง
และมีพันธกรณีต้องปฏิบัติตาม

ข้อเสนอแนะ

ด้วยความเคารพ เราจึงเรียกร้องให้ท่านและรัฐบาลของท่าน
กดดันรัฐบาลไทยให้ถอนร่างพระราชบัญญัติการดา เนินกิจกรรมขององค์กรไม่แสวงหากา ไร พ.ศ....ทันที
และประกันว่ากฎหมายและระเบียบอย่างอื่นที่ประเทศไทยเสนอและมีส่วนเกี่ยวข้องกับองค์กรไม่แสวงหากา ไร
จะมีเน้อื หาท่สี อดคล้องอย่างจริงจังกับกฎหมายและมาตรฐานสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ

ขอแสดงความนับถือ

1. Amnesty International
2. APCOM
3. Asian Cultural Forum on Development (ACFOD)
4. Asia Network for Free Elections (ANFREL)
5. Asia Pacific Refugee Rights Network (APRRN)
6. Asia Pacific Transgender Network (APTN)
7. Article 19
8. Asia Democracy Network (AND)
9. Be Slavery Free
10. Campaign Committee for Human Rights (CCHR)
11. Campaign for Popular Democracy (CPD)
12. CIVICUS: World Alliance for Citizen Participation
13. Community Resource Center (CRC)
14. Cross Cultural Rights Foundation (CrCF)
15. CSO Coalition for Ethical and Sustainable Seafood (CSO Coalition)
16. Democracy Restoration Group (DRG)
17. EnLAW
18. Environmental Justice Foundation (EJF)
19. Equal Asia Foundation
20. Finnwatch
21. Fishwise
22. Fortify Rights
23. Forum Asia (Asian Forum for Rights and Development)
24. Freedom Fund
25. Freedom United
26. Global Labor Justice-International Labor Rights Foundation
27. Glom Duayjai
28. Green America
29. Greenpeace Thailand
30. Greenpeace USA
31. Human Rights Watch
32. Human Rights and Development Foundation (HRDF)
33. Human Rights Lawyers Association (HRLA)
34. Humanity United Action
35. ILGA Asia (Asian Region of the International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex
Association)
36. Inter Mountain People's Education and Culture in Thailand Association
37. International Commission of Jurists (ICJ)
38. International Federation for Human Rights (FIDH)
39. International Justice Mission (Thailand)
40. Jaringan Mangsa Dari Undang–Undang Darurat (JASAD)
41. Justice for Peace Foundation
42. Kru Kor Sorn
43. Labour Protection Network (LPN)
44. Lawyers Rights Watch Canada (LRWC)
45. Manushya Foundation
46. MAP Foundation (Migrant Assistance Program)
47. MobNews
48. NGOs for the People
49. Patani Human Rights Organization (HAP)
50. Peace and Human Rights Resource Center (PHRC)
51. Protection International
52. SEA Junction
53. SHero Thailand
54. Solidarity Center
55. Stop Drink Network Thailand (SDN)
56. Thai Action Coalition for Democracy in Burma (TACDB)
57. Thai Lawyers for Human Rights (TLHR)
58. Thai Teachers for Child Rights Association (TTCR)
59. Togetherness for Equality and Action (TEA)
60. Union for Civil Liberty (UCL)
61. United Front of Thammasat and Demonstration
62. Verite
63. Women4Oceans
64. Workers’ Union (Thailand)
65. Young Pride Club (YPC)

สา เนา:
แอนโทนี เจ บลิงเคน, รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ, กระทรวงการต่างประเทศ สหรัฐฯ
เวนดี อาร์ เชอร์แมน, รัฐมนตรีชว่ ยว่าการกระทรวงการตา่ งประเทศ, กระทรวงการตา่ งประเทศ สหรัฐฯ